Hoe haal je maximale meerwaarde uit een investering in een kostprijsmodel? In een serie van drie artikelen werken we 10 argumenten uit op basis waarvan elke zorginstelling kan besluiten te investeren in een kostprijsmodel.
De financiering van de zorg is in de afgelopen jaren drastisch gewijzigd. De introductie van prestatiebekostiging (WLZ), de invoering en uitbreiding van de WMO en de Jeugdwet zorgen voor een gewijzigd speelveld. Ook geven de zorgfinanciers steeds vaker trajectfinanciering, waardoor zorginstellingen hun diensten in trajecten moeten aanbieden.
Dit noodzaakt zorginstellingen om inzicht te verkrijgen in de kostprijzen en rendementen van hun dienstverlening. Dit inzicht is nodig om voorbereid te zijn op aanbestedingen. Daarnaast zijn kostprijzen van belang voor zorgbestuurders en beleidsmakers voor het maken van productportfoliokeuzes en locatiebeleid.
In de eerste blog over dit onderwerp werden drie redenen om te investeren genoemd: het levert inzicht op in de opbouw van kostprijzen, het geeft inzicht in de belangrijkste oorzaak-gevolg relaties en een integraal model voorkomt suboptimale afzonderlijke deelmodellen.
Maar er zijn meer goede redenen om te investeren in een kostprijsmodel:
Benmarken
Een belangrijke reden om te investeren in kostprijsmodellen is dat het de organisatie in staat stelt om continu te verbeteren. Dit kan zowel door een vergelijking met verschillende organisatie-onderdelen binnen de eigen organisatie, maar ook met andere organisaties in dezelfde sector. Dit wordt ook wel aangeduid als benchmarken.
Door het kostprijsmodel in te richten voor interne benchmarking, wordt het mogelijk om een vergelijking op te zetten tussen de verschillende zorglocaties. Dit kan goed ingezet worden om de dialoog op gang te krijgen in de eigen organisatie over ‘best practices’ en om via deze dialogen te leren van elkaars kennis en ervaring en een cultuur van continu verbeteren te creëren.
Het gebruik van een kostprijsmodel voor een externe benchmark wordt mogelijk door aan te sluiten bij de definities die in de markt gebruikelijk zijn. Een voorbeeld hiervan zijn de definities die de NZA in kostprijsonderzoeken gebruikt voor de kostencategorieën en producten. Met een dergelijk model kan in elk geval snel data geleverd worden ten behoeve van dit soort externe kostprijsonderzoeken.
Trend- en scenarioanalyse
Om in de tijd de continue verbetering te kunnen monitoren en simuleren, is het goed om bij het ontwerp van een kostprijsmodel zowel de trendanalyse als de scenarioanalyse mogelijk te maken.
Door de ontwikkeling van de kostprijzen en de belangrijkste oorzaak-gevolg relaties in de tijd zichtbaar te maken, wordt het effect van het continu verbeteren zichtbaar in de kostprijzen. De trendanalyse is daarmee ook een soort benchmark in de tijd.
Daarnaast kan een goed kostprijsmodel ook vooruitkijken en toekomstscenario’s doorrekenen.
Weliswaar vraagt dit een andere benadering dan de klassieke kostprijsberekening, maar het levert een veel grotere toegevoegde waarde. In een scenario kan de gevoeligheid van de belangrijkste variabelen getest worden. Wat gebeurt er met de kostprijs als er iets wijzigt in de groepsgrootte, de bezetting, productiviteit of het ziekteverzuim? Maar ook vraagstukken rondom de locatiestrategie of functiemix kunnen in een simulatie doorgerekend worden.
Bestuurlijke meerwaarde
Als een kostprijsmodel wordt opgezet volgens de principes van het oorzaak-gevolg denken en de belangrijkste variabelen in beeld zijn gebracht, dan is hiervan het bijkomend voordeel dat deze variabelen ook direct beschikbaar zijn en meerwaarde leveren voor de besturing van de organisatie.
Oftewel: de belangrijke stuurvariabelen komen terug als variabelen in het kostprijsmodel. Dit zorgt ervoor dat het model geen werkelijkheid op zich wordt, maar dat het verbeteren van prestaties een aanwijsbare verantwoordelijkheid in de organisatie wordt.
Wil een kostprijsmodel structureel slagen dan is alignment met de besturing een randvoorwaarde.
Dit is de tweede serie van argumenten om te investeren in kostprijsinzicht in de zorgsector. Binnenkort verschijnt een volgende blog met nog meer argumenten om hier serieus mee aan de slag te gaan.
Mocht je op basis van deze blog van gedachten willen wisselen met één van onze consultants, neem dan gerust contact op met de auteur van dit artikel.
